Οι μικροοργανισμοί κάνουν τη δουλειά τους. Εμείς τι κάνουμε;

Καλημέρα Άρτα!

Σε αυτό το άρθρο θα διερευνήσω κατά πόσο είναι σκόπιμο να κατασκευαστεί στο ΧΥΤΑ Βλαχέρνας μια μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με βιοαέριο.

Η διαχείριση των σκουπιδιών ήταν πάντα ένα πρόβλημα για την ελληνική κοινωνία. Ένα πρόβλημα που όσο υπήρχαν περιθώρια το σπρώχναμε πάντα κάτω από το χαλί… Χαρακτηριστικά είναι τα πρόστιμα δεκάδων εκατομμυρίων ευρώ που δεχόταν η Ελλάδα για σειρά ετών επειδή αρνιόταν να δώσει ένα γρήγορο τέλος στο όνειδος των Χώρων Ανεξέλεγκτης Διάθεσης Απορριμάτων (ΧΑΔΑ). Επίσης χαρακτηριστικά ήταν τα επεισόδια που έγιναν στην Κερατέα Αττικής όπου η τοπική κοινωνία αντιτίθονταν στην κατασκευή εργοστάσιου επεξεργασίας απορριμάτων και Χώρου Υγειονομικής Ταφής Υπολειμμάτων (ΧΥΤΥ). Δυστυχώς κανένας δήμαρχος ή υπουργός δεν είπε ποτέ το αυτονόητο: ότι στα σκουπίδια καταλήγει ένας τεράστιος πλούτος που προκύπτει από την κατασπατάληση των φυσικών πόρων πάνω στην οποία βασίζεται η άκρως παράλογη λειτουργία του οικονομικού μας συστήματος. Προφανώς αφενός πρέπει να μειώσουμε τα σκουπίδια που παράγουμε και αφετέρου να εκμεταλλευτούμε αποτελεσματικά τα ήδη υπάρχοντα. Τι όμως μπορεί να σημαίνει η αποτελεσματική εκμετάλλευση των ήδη υπάρχοντων σκουπιδιών;

Πρόσφατα στο περιοδικό “Χημικά Χρονικά” (ISSN 0356-5526, Νοέμβριος 2013 Τεύχος 8, ΤΟΜΟΣ 75) δημοσιεύτηκε ένα άρθρο με τίτλο “Σταθμός Ηλεκτροπαραγωγής με βιοαέριο στο ΧΥΤΑ Άνω Λιοσίων” πάνω στο οποίο θα στηριχτώ για να διατυπώσω την πρότασή μου.

Στο ΧΥΤΑ Λιοσίων όπως και σε κάθε ΧΥΤΑ μετά την ταφή των απορριμάτων αρχίζει η αναερόβια χώνευση του οργανικού κλάσματος των απορριμάτων από μικροοργανισμούς, μια διεργασία προϊόν της οποίας είναι το βιοαέριο. Το βιοαέριο είναι ένα μίγμα αέριου καυσίμου αποτελούμενου από μεθάνιο (CH4) και διοξείδιο του άνθρακα (CO2) που, μέσω ενός κατάλληλου συστήματος αγωγών, μπορεί να διοχετευθεί σε ένα σταθμό ηλεκτροπαραγωγής για την ενεργειακή αξιοποίησή του.

Η εκμετάλλευση του βιοαέριου είναι επιτακτική για περιβαλλοντικούς λόγους. Με την καύση του CH4 αποτρέπεται η εκπομπή στην ατμόσφαιρα ενός αερίου το οποίο είναι 21 φορές δραστικότερο από το CO2 σε επίδραση στο φαινόμενο του θερμοκηπίου. Παράλληλα παράγεται ενέργεια φιλική προς το περιβάλλον, αποτρέποντας έτσι την έκλυση CO2 που προέρχεται από παραγωγή ενέργειας από ορυκτά καύσιμα και προκύπτει θερμότητα που μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ποικίλους σκοπούς.

Σημαντικά επίσης θα ήταν τα κοινωνικά ωφέλη από ένα τέτοιο εγχείρημα. Η παραγόμενη θερμότητα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παροχή θερμού νερού στους κάτοικους της Βλαχέρνας. Επίσης θα δημιουργούνταν θέσεις εργασίας και τα κέρδη που θα προέκυπταν από την πώληση της ηλεκτρικής ενέργειας που θα παραγόταν, θα καθιστούσαν πιο βιώσιμη τη λειτουργία του ΧΥΤΑ από οικονομική άποψη.

Για το τέλος άφησα το πρόβλημα που υπάρχει για την υλοποίηση της πρότασής μου. Κάποιος θα σκεφτόταν πως το μεγάλο πρόβλημα είναι η χρηματοδότηση. Ευτυχώς τέτοια έργα χρηματοδοτούνται από το ΕΠΠΕΡΡΑΑ, οπότε λεφτά υπάρχουν! Το πρόβλημα έγκειται στο ότι στον φορέα διαχείρισης του ΧΥΤΑ Βλαχέρνας συμμετέχουν διάφοροι δήμοι, οι δήμαρχοι των οποίων πρέπει να συνεργαστούν για να κατασκευαστεί ένας τέτοιος σταθμός και δυστυχώς στην Ελλάδα δυσκολευόμαστε στις συνεργασίες. Γι’ αυτό λοιπόν φίλε αναγνώστη πριν ψηφίσεις τον δήμαρχο της αρεσκείας σου ρώτα τον αν προτίθεται να συνεργαστεί με τους άλλους για να αποκτήσουμε επιτέλους μια μονάδα εκμετάλλευσης του βιοαερίου. Θα είναι μια κρίσιμη ερώτηση...

Εν τω μεταξύ οι μικροοργανισμοί στο κύτταρο του ΧΥΤΑ Βλαχέρνας κάνουν τη δουλειά τους. Εμείς τι κάνουμε γι’ αυτό; 

Δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα "ΗΧΩ της Άρτας",

στις 27/3/2014 

Τέσσερεις προτάσεις για τον Αμβρακικό

Ο Αμβρακικός είναι η εγγύτερη προς την Άρτα θάλασσα η οποία όμως φαίνεται πως δεν χρήζει της απαραίτητης προσοχής από την αρτινή κοινωνία. Ο σύλλογος “Ενεργοί πολίτες Αμβρακικού” και άλλοι φορείς έχουν αναφερθεί επανειλημμένως στο πρόβλημα της υποβάθμισης του κόλπου, λίγα ωστόσο γίνονται για τη βελτίωση του. Πολλές είναι οι λύσεις που έχουν προταθεί για τον περιορισμό της υφιστάμενης ρύπανσης και με το παρόν άρθρο θα ήθελα να προσθέσω κι εγώ κάποιες προτάσεις στο δημόσιο διάλογο ελπίζοντας πως κάποια από αυτές θα είναι χρήσιμη. Οι παρατιθέμενες απόψεις σχετίζονται με τα βιοκαύσιμα, την αγροτική παραγωγή, τις επιχειρήσεις και την εκπαίδευση.

Στις 7/3/2014 έγινε στην Άρτα μια ημερίδα με τίτλο: “Βιοκαύσιμα, ενεργειακό παράθυρο στον 21ο αιώνα”. Δυστυχώς δεν είχα την τύχη να την παρακολουθήσω αλλά τέτοιες εκδηλώσεις είναι πολύ σημαντικές γιατί αναδεικνύουν ένα ανερχόμενο τομέα, αυτό των βιοκαυσίμων. Τα βιοκαύσιμα που παράγονται από αγροτικά κατάλοιπα και ΟΧΙ από ενεργειακές καλλιέργειες είναι μια εξαιρετική ευκαιρία για την μείωση της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που προκαλεί η ανθρωπογενής δραστηριότητα καθώς μετατρέπει μάζα που καταλήγει να είναι επιβλαβής, αν τη χειριστούμε ανεύθυνα, σε μια πηγή εσόδων για τους παραγωγούς. Ήδη στις Ελλάδα έχουν γίνει αρκετές ερευνητικές προσπάθειες στον τομέα των βιοκαυσίμων και υπάρχει κάποια τεχνογνωσία. Ενδεικτικά αναφέρω στο ΕΚΕΤΑ της Θεσσαλονικής έχουν καταφέρει να μετατρέπουν χρησιμοποιημένα τηγανόλαδα σε καύσιμο και μάλιστα, στο πλαίσιο ενός έργου, να κινούν ένα αποριμματοφόρο του δήμου Θεσσαλονίκης με μείγμα που περιέχει το παραγόμενο καύσιμο. Φανταστείτε να κινούνται τα οχήματα του δήμου Αρταίων με καύσιμα που παράγονται στην Άρτα και ακόμη καλύτερα να στήναμε μια βιώσιμη τοπική οικονομία που υποστηρίζει τους αγρότες και προφυλάσσει το περιβάλλον βασιζόμενη σε αυτό το προϊόν! Θα ήταν μια εξαιρετική προοπτική! Ας περάσουμε όμως στην αγροτική παραγωγή αυτή καθαυτή.

Από περιβαλλοντική σκοπιά οι ιδανικές καλλιέργειες είναι οι βιολογικές. Η συμβατική εντατική γεωργία όπως την έχουμε γνωρίσει κάνει εκτεταμένη χρήση λιπασμάτων και φυτοφαρμάκων τα οποία έχουν ως συνέπεια να παρατηρούνται φαινόμενα ερημοποίησης, ευτροφισμού και βιοσυσσώρευσης επικίνδυνων χημικών ουσιών στους υδρόβιους οργανισμούς, ουσιών που συχνά γυρνάνε στο πιάτο μας μέσω της τροφικής αλυσίδας. Με τις βιολογικές καλλιέργειες τα παραπάνω φαινόμενα περιορίζονται ή εξαλείφονται πλήρως αφού δεν χρησιμοποιούνται χημικά λιπάσματα και οι διάφοροι εχθροί των φυτών αντιμετωπίζονται με βιολογικό τρόπο ή με φυσικά προϊόντα που είναι βιοδιασπώμενα. Επομένως δεν μεταφέρονται με όμβια ή υπόγεια ύδατα στη λεκάνη απορροής του Αμβρακικού ουσίες που επιβαρύνουν το οικοσύστημα και τον άνθρωπο. Προφανώς το μερίδιο της ευθύνης για την υποβάθμιση του κόλπου δεν περιορίζεται στον πρωτογενή τομέα αλλά και στις άλλες επιχειρήσεις που έχουν δραστηριότητα γύρω από αυτόν.

Μέχρι τις μέρες μας η περιβαλλοντική ευθύνη των επιχειρήσεων ήταν κάτι για το οποίο ελάχιστη συζήτηση γινόταν. Ωστόσο η απόρριψη βιομηχανικών/ βιοτεχνικών λυμάτων στον υδροφόρο ορίζοντα, χωρίς καμία πρότερη κατεργασία, μόνο προβλήματα μπορεί να προκαλέσει στο περιβάλλον. Έτσι λοιπόν είναι καιρός να ζητήσουμε από τις επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στον κάμπο της Άρτας κυρίως να μπουν σε διαδικασία απόκτησης ISO 14001 ως μια ελάχιστη απόδειξη της υπευθυνότητας που αναλαμβάνουν ως προς την διαχείριση των απόβλητων που παράγουν. Ασφαλώς και η δημόσια διοίκηση οφείλει να συμβάλλει σε αυτόν τον τομέα κατευθύνοντας τις όποιες επιδοτήσεις κατά προτεραιότητα προς εταιρείες που έχουν πιστοποιηθεί με ISO 14001 και παραγωγούς που έχουν πιστοποιημένες βιολογικές καλλιέργειες.

Τελευταία πρόταση και μάλλον σημαντικότερη είναι η εκπαίδευση των μαθητών σε θέματα που άπτονται του οικοσυστήματος του Αμβρακικού. Αν θέλουμε η θάλασσά μας να έχει μέλλον θα πρέπει να ευαισθητοποιήσουμε τους φορείς του μέλλοντος ώστε να κατανοούν την ευθραυστότητά της και τι αντίκτυπο μπορούν να έχουν οι πράξεις τους σε αυτή. Σαφώς ο Φορέας Διαχείρισης Αμβρακικού κάνει ουσιαστικό έργο επισκεπτόμενος σχολεία αλλά σίγουρα θα μπορούσε να γίνει μια πιο οργανωμένη προσπάθεια. Να τεθεί ως στόχος δηλαδή από αυτούς που διαχειρίζονται την πρωτοβάθμια εκπαίδευση στην Άρτα κανένας μαθητής να μην τελειώνει το δημοτικό χωρίς να έχει επισκεφτεί το παρατηρητήριο της Σαλαώρας έτσι ώστε να πληροφορούνται άπαντες δίπλα από τον υγροβιότοπο για την τεράστια αξία αυτού.

Ο Αμβρακικός υποβαθμίζεται εξαιτίας της αδιαφορίας μας. Αυτό είναι γεγονός. Καθίσταται λοιπόν επιλογή πολιτική αν θα συμπράξουμε τώρα για να βελτιώσουμε ένα στολίδι της περιοχής μας ή αν θα παραδώσουμε σε αυτούς που θα έρθουν μετά από εμάς μια νεκρή θάλασσα. Εσείς τι θα διαλέγατε;

Δημοσιεύτηκε στην τοπική εφημερίδα της Άρτας "Ταχυδρόμος"

στις 19/3/2014