Σοκολάτα ΙΟΝ με γεύση σκλαβιάς...

Η σοκολάτα ΙΟΝ είναι μια από τις αγαπημένες μου σοκολάτες. Την προτιμώ τόσο για τη γεύση της όσο και για το γεγονός ότι παράγεται στην Ελλάδα συμβάλλοντας έτσι στην πολύπαθη ελληνική οικονομία. Πρόσφατα όμως παρευρέθηκα σε μια εκδήλωση που με έκανε να συνειδητοποιήσω πως η πλειονότητα των σοκολάτων που τρώμε έχουν μια γεύση που πότε δεν αισθανόμαστε, μια γεύση σκλαβιάς…

Σε αυτή την εκδήλωση λοιπόν ένας εκπρόσωπος μιας ολλανδικής σοκολατοβιομηχανίας μίλησε για την σκοτεινή πλευρά παραγωγής του κακάο, του καρπού που αποτελεί την πρώτη ύλη για την παρασκευή της σοκολάτας. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίαστηκαν στις χώρες όπως η Γκάνα και η ακτή Ελεφαντοστού όπου παράγεται περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής καρπών κακάο περίπου 460.000 άνθρωποι εργάζονται σε συνθήκες σκλαβιάς και η εκτίμηση είναι ότι μάλιστα 15.000 έως 30.000 εξ αυτών είναι παιδιά. Συνεπώς εύκολα κάποιος καταλαβαίνει ότι η σοκολάτα που τρώμε είναι πολύ πιθανό να προέρχεται από καρπούς που έχουν συλλέξει σύγχρονοι σκλάβοι. Ασφαλώς κάποιος μπορεί να αμφισβητήσει τα στοιχεία που παρουσίαζει η ολλανδική εταιρία αλλά αυτό δεν αναιρεί την ύπαρξη του προβλήματος. Για να μάθω τι σκέφτονται οι ελληνικές εταιρίες παραγωγής σοκολάτας απευθύνθηκα στην αντιπροσωπευτικότερη όλων, την ΙΟΝ. Η ερώτηση μου ήταν απλή: πως η ΙΟΝ διασφαλίζει πως το κακάο που χρησιμοποιεί ΔΕΝ είναι προϊόν εργασίας ανθρώπων που βρίσκονται σε συνθήκες σκλαβιάς;

Από την απάντηση του εκπροσώπου της ΙΟΝ απορρέει πως η εταιρία αναγνωρίζει την ύπαρξη του προβλήματος αν και αμφισβητεί την έκτασή του. Ωστόσο είναι χαρακτηριστικό πως η ΙΟΝ πετάει το μπαλάκι της ευθύνης στις εταιρίες μεσάζοντες από τις οποίες αγοράζει τους καρπούς κακάο. Αν οι μεσάζοντες λένε πως κάνουν καλά τη δουλειά τους και δεν αγοράζουν από φυτείες που “απασχολούν” σκλάβους, αυτό αρκεί στην ΙΟΝ. Θεωρεί πως εκεί τελειώνουν οι άμεσες ευθύνες της… Δηλαδή δεν θεωρεί απαραίτητο να συμμετέχει σε κάποιο πρόγραμμα υποστήριξης των Αφρικάνων αγροτών όπως π.χ το fairtrade.
Παράλληλα υποστηρίζει πως μέσω τρίτων (Ευρωπαϊκής Ένωσης Βιομηχανιών Σοκολάτας , Μπισκότων και Ζαχαρωδών Προϊόντων) συμμετέχει σε προγράμματα που αποσκοπούν στη βελτίωση των συνθηκών εργασίας στις χώρες παραγωγής κακάο. Ευτυχώς που υπάρχουν κι οι τρίτοι για να αισθανόμαστε εμείς καλύτερα…

Είναι προφανές πως η ΙΟΝ αρνείται να αναλάβει πλήρως την ευθύνη για την προέλευση των πρώτων υλών της. Αυτό όμως δεν σημαίνει πως μια τέτοια συμπεριφορά είναι ανεκτή. Αντίθετα, είναι απαράδεκτη και ανήθικη! Γι’ αυτό λοιπόν πρέπει να την κάνουμε να το αντιληφθεί…

Προτείνω:

α) Σταματήστε να αγοράζετε προϊόντα της ΙΟΝ μέχρι να διασφαλίσει με τρόπο διαφανή σε όλους πως οι καρποί κακάο που χρησιμοποιεί δεν είναι από σύγχρονους σκλάβους.

β) Στείλτε μήνυμα στην ΙΟΝ και πείτε της πως η ανευθυνότητά της είναι απαράδεκτη.

γ) Διαδώστε το μήνυμα!  

Για λόγους αντικειμενικής ενημέρωσης ακολουθεί η πλήρης απάντηση του εκπροσώπου της ΙΟΝ.

Αγαπητέ  κύριε Σπανουδάκη,

Σχετικά με την επιστολή σας με e-mail  της  1ης  Δεκεμβρίου  2016  σας γνωρίζουμε ότι  η ΙΟΝ Α.Ε είναι η μόνη εταιρεία  παραγωγής σοκολάτας στην Ελλάδα  που ξεκινά την παραγωγή της από τους σπόρους του κακάο (κακαοβάλανους, βαλάνους του κακάο, καρπούς  του κακαόδεντρου) με αποτέλεσμα να έχει τη δυνατότητα να ελέγχει την προέλευση της πρώτης ύλης και να επεξεργάζεται αρίστης ποιότητας κακάο.

Η ΙΟΝ τους βαλάνους του κακάο δεν τους αγοράζει απευθείας από τις χώρες προέλευσης, αλλά μέσω εταιρειών που δραστηριοποιούνται εκεί και είναι εξειδικευμένες (experts) στην επιλογή των προμηθευτών. Οι εταιρείες αυτές ελέγχουν επί τόπου τις συνθήκες εργασίας καθώς και την ποιότητα της παραγόμενης πρώτης ύλης και κλείνουν συμβόλαια με τους πελάτες τους. Αυτό για την ΙΟΝ, σημαίνει αυξημένο κόστος αλλά την διασφαλίζει στα πλαίσια της  ολικής ποιότητας που επιθυμεί . Άλλωστε πρέπει να τονισθεί  ότι η εταιρεία  είναι διαπιστευμένη με τρία ISO ποιότητας (9001, 22000 και 14001).

Συνεπώς βασικά κριτήρια επιλογής δεν είναι μόνο η άριστη ποιότητα των βαλάνων του κακάο αλλά και να επικρατούν πολιτισμένες και ανθρώπινες συνθήκες στα αγροκτήματα κατά τη συγκομιδή και αρχική επεξεργασία των καρπών. Την πολιτική αυτή η ΙΟΝ την ακολουθεί με συνέπεια τα τελευταία 30 – 40 χρόνια .

Επίσης η ΙΟΝ Α.Ε είναι μέλος της CAOBISCO, της Ευρωπαϊκής Ένωσης Βιομηχανιών Σοκολάτας , Μπισκότων και Ζαχαρωδών Προϊόντων. H CAOBISCO  συνεργάζεται με την UNICEF και άλλους οργανισμούς , όπως ο Παγκόσμιος  Οργανισμός Κακάο (WCF),  ο οποίος με ποικίλες δράσεις επιδιώκει τη βελτίωση της οικονομικής, κοινωνικής και περιβαλλοντικής ποιότητας των κοινοτήτων όπου καλλιεργείται το κακάο περιλαμβανομένων και δράσεων για  την πλήρη εξάλειψη της παιδικής εργασίας και την  θέσπιση προτύπων για το εμπόριο κακάο. Η εξάλειψη απάνθρωπων συνθηκών στις χώρες συγκομιδής του κακάο είναι πρωταρχικός σκοπός όλων των εμπλεκομένων στην παραγωγή και διακίνηση κακάο.

Σχετικά με τα κατά καιρούς δημοσιεύματα για τα οποία είμαστε ενήμεροι , τα περισσότερα απ’ αυτά  αντιγράφουν και αποτελούν συρραφή παλαιότερων άρθρων, που είχαν δημοσιευτεί τις δεκαετίες 1990-2010 στο διεθνή τύπο. Μερικές φορές ούτε οι φωτογραφίες δεν είναι δικές τους.

Σε ότι αφορά κυρίως την Ακτή Ελεφαντοστού, η οποία κατά πλειοψηφία  αναφέρεται σχεδόν αποκλειστικά στα άρθρα, η πραγματικότητα (η αλήθεια) είναι η εξής: Η χώρα της Ακτής του Ελεφαντοστού μόλις πριν λίγα χρόνια εξήλθε από έναν εμφύλιο πόλεμο και τώρα ανασυγκροτείται. Μέσα από ένα πρόγραμμα της UNICEF, που υποστηρίχτηκε και από τη βιομηχανία, υπάρχει σημαντικότατη βελτίωση από το 2010 έως σήμερα, που ουσιαστικά έχει εξαλείψει την παιδική δουλεία. Επίσης για να εισέλθει κάποιος στην εργασία πρέπει να είναι 14 χρονών τουλάχιστον, πράγμα σημαντικό, αν λάβουμε μάλιστα υπόψη μας ότι το 50% του πληθυσμού είναι κάτω των 19 ετών. Επίσης απαγορεύεται να χρησιμοποιούνται παιδιά σε βαριές και επικίνδυνες εργασίες. Σαφώς και υπάρχουν εξαιρέσεις όπως και σε πολλές χώρες του κόσμου.

Οι συνθήκες εργασίας σε χώρες όπως η Ghana, Μαδαγασκάρη, Ισημερινός είναι ακόμη καλύτερες.

Σας ευχαριστούμε για την επικοινωνία  καθώς και  για το ενδιαφέρον σας  για  ένα τόσο εξαιρετικά σημαντικό

και ευαίσθητο θέμα  , το οποίο  σας διαβεβαιώνουμε ότι θα συνεχίσουμε να παρακολουθούμε  πάντα ,

και σας ευχόμαστε Καλές Γιορτές και Καλή Χρονιά .

      Με εκτίμηση

  Κ. Αλεξανδρόπουλος

Οι φοιτητές στην απ’έξω!

Πριν από κάποιες μέρες πραγματοποιήθηκε στην Άρτα η γιορτή “πορτοκαλιού, μανταρινιού, ακτινιδίου και ελιάς” που αποτελείται από μια σειρά εκδηλώσεων που ως στόχο έχουν την ανάδειξη των τοπικών προϊόντων. Σε αυτό το σημείωμα θα προβώ σε μια σύντομη αξιολόγηση της γιορτής σύμφωνα με τα όσα αναφέρονται στο εκτενές ρεπορτάζ που δημοσιεύτηκε στην “Ηχώ της Άρτας”. Πιο συγκεκριμένα θα αναφερθώ στην ημερίδα που έγινε στο πλαίσιο αυτής της γιορτής καθώς ίσως αποτελεί το πιο ενδιαφέρον κομμάτι της. Ας αρχίσω με τα θετικά.

Είναι αναμφίβολα θετικό ότι υπάρχει μια εκδήλωση που αναφέρεται στην αγροτική παραγωγή και στην επιχειρηματικότητα. Μάλιστα φέτος η θεματολογία παρουσίασε ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς συνδύαζε τον ενημερωτικό χαρακτήρα πάνω στην αγροτική παραγωγή και ορισμένα επιτυχημένα παραδείγματα μεταποιητικών επιχειρήσεων. Στα θετικά πρέπει επίσης να προσμετρηθεί και η παρουσία εκπροσώπων της “Ελληνογερμανικής συνέλευσης”. Είναι απαραίτητο να προστίθεται η διεθνής διάσταση σε αυτές τις συζητήσεις και μακάρι του χρόνου να έχουν ένα πιο ουσιαστικό ρόλο. Ποιες όμως είναι οι αρνητικές πτυχές;

Νομίζω πως ήταν παραπάνω από κραυγαλέα η απουσία φοιτητών. Ο δήμαρχος Χρ. Τσιρογιάννης ισχυρίζεται πως νοιάζεται για το μέλλον του τόπου και διαπιστώνει την απουσία της εφαρμοσμένης έρευνας στην αγροτική παραγωγή. Ταυτόχρονα φαίνεται πως δεν αισθάνεται την ανάγκη να εμπλέξει στα σχέδιά του τους φορείς του μέλλοντος, δηλαδή τους φοιτητές που στο μέτρο που σπουδάζουν γεωπονία στο ΤΕΙ Άρτας διαθέτουν και τη γνώση πάνω σε μοντέρνες πρακτικές που απουσιάζουν από τα χωράφια αυτή τη στιγμή. Μάλλον ο δήμαρχος δεν έχει αντιληφθεί αυτή την αντίφαση, με αποτέλεσμα να εκφυλίζει χρήσιμες εκδηλώσεις σε ανούσιες επικοινωνιακές φιέστες. Γι’ αυτό λοιπόν αυτή η γιορτή ή πρέπει να αλλάξει ή αλλιώς δεν έχει πολύ νόημα να γίνεται.

Προτείνω την επόμενη χρονιά η ανάλογη εκδήλωση να γίνει σε ένα αμφιθέατρο του ΤΕΙ. Σίγουρα πρέπει να καλέσουν όλους τους φοιτητές σχετικούς με το αντικείμενο και προφανώς όχι για να έχει χειροκροτητές ο δήμαρχος. Προσκαλώ λοιπόν το δήμαρχο να τους παρουσιάσει μια σειρά κινήτρων (στο πλαίσιο των δυνατοτήτων του δήμου) για να μείνουν οι φοιτητές στην Άρτα και είτε να συνεργαστούν με τοπικούς παραγωγούς ή να ανοίξουν τη δική τους επιχείρηση. Αν καταλαβαίνει την σκοπιμότητα του εγχειρήματος μπορεί να το κάνει έχει καλώς. Αλλιώς ας ψάξουμε άλλον δήμαρχο...        

Sureal Sweden

The vast majority of the Swedes that I have met so far in Uppsala speak english very well if not fluently. This has been quite convinient when I first arrived at Uppsala because I could easily interact with people around me. I have never imagined though that would turn to be a problem although not a serious one. So I am going to describe a sureal situation I face when talking to the Swedes.

I always start the conversation in swedish. Although I am not fluent yet, I know there is no other way to learn how to speak it. I just have to force myself to speak swedish! However this is not always easy. Learning a new language from the scratch comes with certain inconvinience especially when you have to use in real conditions. Therefore the Swedes feel this inconvenience and switch to english. So, I end up in a situation where I speak swedish to the Swedes and they reply back in english! Everytime I think about it, it seems so sureal to me!
Of course this is not the worst case scenario. In few occasions I meet Swedes who assume that as I am foreigner I shouldn't speak swedish because the rule is that most of foreign student don't make any serious effort to learn it (and I don't blame them).

I sit back and compare the above described situation with my experience from my erasmus in Italy. The truth is that in Italy I rarely faced a similar situation. Was it because I got quickly fluent in italian or...?

In any case I never imagined that I would meet this kind of difficulty when learning swedish but I am sure I will go through it!  

Γράμμα από τη Σουηδία: Επενδύοντας στον άνθρωπο

Εδώ και 2 περίπου μήνες έχω αρχίσει την παρακολούθηση ενός ετήσιου προγράμματος επιχειρηματικότητας στο πανεπιστήμιο της Ουψάλα. Μέσω αυτού του προγράμματος έχω την τύχη να έρχομαι σε επαφή με διάφορους σουηδικούς οργανισμούς που δραστηριοποιούνται γύρω από την επιχειρηματικότητα που με οδήγησαν σε ορισμένα συμπεράσματα και διαπιστώσεις που θα εκθέσω συνοπτικά σε αυτό το άρθρο. Γιατί λοιπόν η Σουηδία έχει μια ανθηρή οικονομία ενώ στην Ελλάδα έχουμε παρατεταμένη κρίση; Ας δούμε μια πιθανή απάντηση.

Εντύπωση μου έχει κάνει οι δομές που έχουν αντικείμενο την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας Τον προηγούμενο μήνα επισκεφτήκαμε μια κοινοπραξία μεταξύ δήμου και πανεπιστημίου (μη δημόσιος οργανισμός) η οποία είναι στελεχωμένη με επαγγελματίες που δουλειά τους είναι να βοηθούν τους φοιτητές να μετουσιώσουν την επιχειρηματική τους ιδέα σε πράξη. Εκεί λοιπόν, ο ενδιαφερόμενος φοιτητής λαμβάνει καθοδήγηση για το πως πρέπει να δουλέψει έτσι ώστε αυτό που έχει στο μυαλό του να μεταφραστεί σε προϊόν. Λαμβάνει συμβουλές για το πως να επικοινωνεί την ιδέα του ανάλογα με το κοινό που απευθύνεται (π.χ επενδυτές ή πελάτες) και του παρέχονται ευκαιρίες δικτύωσης μέσω διάφορων εκδηλώσεων που διοργανώνει η δομή. Κι όλα αυτά δωρεάν! Προφανώς οι Σουηδοί αντιλαμβάνονται πως αν 1 στις 10 επιχειρηματικές ιδέες επιβιώσει και γίνει επιτυχημένη επιχείρηση θα πάρουν ποιλοικοτρόπως και πολλαπλάσια πίσω τα λεφτά που επένδυσαν για να παρέχουν δωρεάν τις υπηρεσίες που περιέγραψα. Παρόμοιοι οργανισμοί υπάρχουν και για να υποστηρίξουν νέες επιχειρήσεις ώστε να αναπτυχθούν περισσότερο.

Αντίθετα στην Ελλάδα της κρίσης η επιχειρηματικότητα παραμένει δαιμονοποιημένη (οι επιχειρηματίες είναι μάλλον αδίστακτοι καπιταλιστές) και ελάχιστοι ασχολούνται με την υποστήριξή της. Ας δούμε ένα χτυπητό παράδειγμα. Στο ΑΤΕΙ Άρτας έχει αναπτυχθεί λογισμικό διαχείρισης των αρδευτικών αναγκών ενός χωραφιού στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος IRMA. Φαίνεται πως πρόκειται για ένα σπουδαίο εργαλείο που θα μπορούσε να υποστηρίξει ευρέως την αγροτική παραγωγή σε ένα νομό κατεξοχήν αγροτικό όπως αυτός της Άρτας αλλά βέβαια και πέραν αυτού. Αν λοιπόν ένας απόφοιτος του ΑΤΕΙ θελήσει να αναπτύξει περαιτέρω την υπάρχον εργαλείο για να το εκμεταλλευτεί εμπορικά σε ποιον θα πρέπει να απευθυνθεί; Υπάρχει κάποιος φορέας στην Άρτα για να υποστηρίξει παρόμοιες προοπτικές ανάπτυξης; Η απάντηση είναι μάλλον “όχι” και μακάρι να κάνω λάθος.

Βλέπουμε δηλαδή πως στη Σουηδία επενδύουν στους ανθρώπους με αποτέλεσμα να δράττουν ωφέλη μετά από κάποια χρόνια ενώ συνήθως στην Ελλάδα περιμένουμε να βρέξει το ΕΣΠΑ εξ’ ουρανού! Και βλέπουμε πως μια επιχειρηματική ιδέα είναι σαν τον καρπό στο χωράφι. Μέχρι να βγάλει ρίζες και να ανθήσει, χρειάζεται κάποιος να τη φροντίζει διαρκώς αλλιώς πεθαίνει. Ίσως αυτά που περιέγραψα να είναι ένας λόγος για τον οποίο βρίσκουμε τη Σουηδία στην κορυφή των οικονομικών δεικτών και την Ελλάδα προς τον πάτο…

Μέχρι λοιπόν να έρθει η “ανάπτυξη” που μας υπόσχονται ας φροντίσουμε με κάθε τρόπο να υποστηρίξουμε αυτούς που τολμούν να επιχειρήσουν δίπλα μας. Κι ας τους αναγνωρίσουμε το δικαίωμα στην αποτυχία. Κανείς δεν γεννήθηκε πετυχημένος. Αν το καταφέρουμε αυτό, σίγουρα θα έρθουν καλύτερες μέρες!

Νικόλας Σπανουδάκης, χημικός

Ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες και Άρτα

Οι σημερινές κοινωνίες είναι δομημένες πάνω στις τηλεπικοινωνίες. Όλοι μας έχουμε τουλάχιστον ένα κινητό, το οποίο πλέον έχει γίνει αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, ή πλήθος άλλων συσκευών που για να λειτουργήσουν χρειάζονται να είναι σε επαφή με ένα ασύρματο δίκτυο. Οι μεταφορές επίσης βασίζονται στις τηλεπικοινωνίες. Φανταστείτε αν θα ήταν δυνατή η πλοήγηση πλοίων και αεροπλάνων αν δεν μπορούσαν να συντονιστούν με ένα ευρύ δίκτυο δορυφόρων. Τα παραδείγματα που παρέθεσα όπως και χιλιάδες άλλες εφαρμογές/συσκευές που χρησιμοποιούμε καθημερινά μοιράζονται την ίδια αρχή λειτουργίας: είναι πομποδέκτες ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων. Η εξάρτησή μας από τις εφαρμογές που χρησιμοποιούν ηλεκτρομαγνητικά κύματα (Η/Μ) είναι τέτοια που η απάρνησή τους φαντάζει ως μια ανεπιθύμητη οπισθοδρόμηση. Κατά πόσο όμως είναι η έκθεσή μας σε αυτά ασφαλής για την ανθρώπινη υγεία;

Σύμφωνα με τη δρ. Ουρανία Κωνσταντή «η πλειοψηφία των επιστημονικών δεδομένων είναι σε συμφωνία με το συμπέρασμα ότι η έκθεση στην Η/Μ ακτινοβολία που προέρχεται από τα κινητά τηλέφωνα και τους σταθμούς βάσης μπορεί να επηρεάσει δυσμενώς της ανθρώπινη υγεία» [1]. Επίσης σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή Κ. Τριανταφυλλίδη επιδημιολογική μελέτη που έγινε στη Μεγ. Βρετανία έδειξε πως παιδιά που κατοικούν κοντά σε γραμμές υπερυψηλής τάσης εμφανίζουν αυξημένες πιθανότητες να εκδηλώσουν παιδική λευχαιμία σε σύγκριση με αυτά που ζουν σε μεγαλύτερες αποστάσεις [1]. Ωστόσο σε μια σύντομη έρευνα που έκανα δεν βρήκα μελέτες που να επιβεβαιώνουν τα προαναφερθέντα συμπεράσματα και δεδομένου ότι δε διαθέτω την απαραίτητη επιστημονική επάρκεια επιφυλάσσομαι να εκφέρω γνώμη. Παρόλα αυτά το ζήτημα των επιπτώσεων της Η/Μ ακτινοβολίας είναι άξιο προσοχής και χρήζει περαιτέρω μελέτης.

Το θέμα των επιπτώσεων της Η/Μ ακτινοβολίας είχε αναδείξει πρώτος σε τοπικό επίπεδο ο (υποψήφιος τότε) δημοτικός σύμβουλος Γ. Μιλτιάδους κατά την τελευταία προεκλογική περίοδο των δημοτικών εκλογών. Ο κ. Μιλτιάδους ήταν από τους λίγους που κατέθεσαν συγκεκριμένες προτάσεις στο δημόσιο διάλογο, ορισμένες από τις οποίες ήταν ρεαλιστικές. Ωστόσο έκτοτε ο ασύρματος έχει σιγήσει… Ουδέν νεότερο από το μέτωπο! Γιατί άραγε; Έπαψε το θέμα να είναι σημαντικό; Μήπως ο δήμαρχος Τσιρογιάννης το θεωρεί επουσιώδες;

Οι Η/Μ ακτινοβολίες είναι πλέον αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής μας χωρίς να ξέρει κανείς θετικά πως επηρεάζουν τον ανθρώπινο οργανισμό. Είναι διατεθειμένη η δημοτική αρχή να αναλάβει την ευθύνη που της αναλογεί για την προστασία της δημόσιας υγείας;

Πηγή

[1] Πρακτικά από «1ο ΠΑΝΕΛΛΗΝΙΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ – ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑΣ» Θεσσαλονίκη 24-25 Μαϊου 2008

Μάθε υπάλληλε μου γράμματα!

Είναι κοινή πεποίθηση πως η λειτουργία του δημόσιου τομέα στην Ελλάδα είναι προβληματική. Πολλοί από εμάς έχει τύχει να επισκεφτούμε δημόσια υπηρεσία και να μην βρούμε τους υπάλληλους στη θέση τους ή απλά δεν έχουν τη διάθεση να εξυπηρετήσουν το κοινό. Ασφαλώς οι λόγοι που έχουν διαμορφώσει τέτοιες καταστάσεις είναι ποικίλοι ωστόσο γεγονός είναι πως λίγοι βρέθηκαν στο δημόσιο επειδή ήθελαν να δημιουργήσουν ή από αίσθημα προσφοράς. Αντίθετα πολλοί επιδίωξαν να μπουν στο δημόσιο για να “αράξουν” αφού μιλάμε για ένα περιβάλλον στο οποίο δεν διακυβεύεται η μονιμότητά τους και σπανίως τους ζητείται να εξελιχθούν ως επαγγελματίες (τουλάχιστον όσοι εκτελούν γραφειοκρατική εργασία). Προφανώς δεν είναι όλοι ίδιοι. Αυτό σημαίνει πως και στο δημόσιο υπάρχουν εξαιρετικοί επαγγελματίες τους οποίους οφείλουμε να τιμάμε όπως πρέπει και να τους παρέχουμε τις ευκαιρίες για να γίνουν καλύτεροι.

Παράλληλα ζούμε σε καιρούς όπου οι εξελίξεις τρέχουν ραγδαία και επιτάσσουν την διαρκή εκπαίδευση των ανθρώπων σε νέες τεχνολογίες και πρακτικές. Κάποτε ένα πτυχίο πανεπιστημίου ήταν υπεραρκετό για μια σταδιοδρομία στο Δημόσιο. Σήμερα κι ιδιαίτερα στις δυσμενείς συνθήκες που ζούμε χρειαζόμαστε δημόσιους / δημοτικούς υπάλληλους που εκπαιδεύονται διαρκώς ώστε να είναι σε θέση να διαχειριστούν προγράμματα και άλλες ανάγκες που είναι απαραίτητα για να βγει ο τόπος από το τέλμα που βρίσκεται. Ποια λοιπόν μπορεί να είναι η απάντηση των δήμων στις προκλήσεις των καιρών;

Η δημοτική αρχή στα Τρίκαλα διοργάνωσε επίσκεψη επιμόρφωσης υπάλληλων που δουλεύουν στο δήμο Τρικκαίων, στη Γερμανία [1]. Η επίσκεψη διοργανώθηκε στο πλαίσιο του προγράμματος ERASMUS+, με έξοδα που κάλυψε το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών. Μεταξύ άλλων οι υπάλληλοι εκπαιδεύτηκαν σε πρακτικές που αφορούν την κοινωνική επιχειρηματικότητα που αναπτύσσονται στη Γερμανία και στη διαχείριση ευρωπαϊκών προγραμμάτων. Με αυτόν τον τρόπο η τρικαλινή δημοτική αρχή εκτιμά πως θα βελτιωθεί το επίπεδο υπηρεσιών προς τους δημότες και θα αναβαθμιστεί η λειτουργία του δήμου.

Αντίθετα, τέτοια πράγματα δε φαίνεται να απασχολούν την αρτινή δημοτική αρχή. Ο δήμαρχος κ. Τσιρογιάννης εκδίδει πομπώδεις ανακοινώσεις για γραφείο υποστήριξης της επιχειρηματικότητας και της αγροτικής παραγωγής αλλά μάλλον δε νοεί πως οι υπάλληλοι του θα πρέπει να έχουν την κατάρτιση για να υποστηρίξουν την επιχειρηματικότητα όπως αυτή εντάσσεται σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Δηλαδή ο δήμος Αρταίων λειτουργεί σε μια πραγματικότητα που αδιαφορεί για τις παγκόσμιες τάσεις και εξελίξεις. Πώς είναι δυνατόν λοιπόν να αιτούμε μια αποτελεσματική γραφειοκρατία όταν δεν υπάρχει καμμία πρόνοια για τη συνεχή κατάρτιση των ανθρώπων από τους οποίους αποτελείται;

Είναι στραβός ο γιαλός ή εμείς αρμενίζουμε στραβά άραγε; Η απάντηση δική σας.   

Πηγή

[1] Δήμος Τρικκαίων. (2016). Οφέλη από την επιμόρφωση στελεχών του Δήμου Τρικκαίων. [online] Διαθέσιμο στο: http://trikalacity.gr/ofeli-apo-tin-epimorfosi-stelechon-tou-dimou-trikkeon/ [Τελευταία πρόσβαση 8 Ιουλ. 2016].

"ΟΧΙ" στα σκουπίδια - "ΝΑΙ" στο παρελθόν

Τα τύμπανα της αντίστασης ήχησαν ξανά στο δημοτικό συμβούλιο του δήμου Αρταίων καθώς ο δήμαρχος Χρήστος Τσιρογιάννης εισηγήθηκε να μην γίνουν προσωρινά δεκτά τα σκουπίδια της Λευκάδας στο ΧΥΤΑ  Βλαχέρνας καθώς ήδη πλησιάζει τον κορεσμό και επίσης γνωρίζουμε πως “ουδέν μονιμότερον του προσωρινού”.  Το “ΟΧΙ” στα σκουπίδια πανηγηρίστηκε δεόντως σε ανακοίνωση του δήμου Αρταίων και έπειτα άρχισε η προετοιμασία για το επόμενο μεγάλο “ΟΧΙ” ενδεχομένως αυτό της 28ης Οκτωβρίου! Αξίζει ωστόσο να εξετάσουμε προσεκτικότερα αυτό το “ΟΧΙ” για να δούμε αν μπορούν να εξαχθούν ορισμένα χρήσιμα συμπεράσματα.

Ο δήμαρχος δεν έκανε τίποτα άλλο από το να υπερασπιστεί μια παρωχημένη επιλογή των προκάτοχών του. Η επιλογή που αναφέρομαι είναι η υγειονομική ταφή των απορριμάτων ως τρόπος διαχείρισής τους. Λοιπόν η ταφή των απορριμάτων αποτελεί την τελευταία λύση σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) καθώς προκρίνονται (σε σειρά φθίνουσας σημασίας) η αποφυγή παραγωγής σκουπιδιών, η επαναχρησιμοποίηση, η ανακύκλωση, η καύση προς ανάκτηση ενέργειας και τέλος η υγειονομική ταφή για τη διαχείριση των απορριμάτων [1]. Συνεπώς ο κ. Τσιρογιάννης αρέσκεται για τους δικούς του λόγους να υπερασπίζεται ένα τρόπο διαχείρισης απορριμάτων που παραπέμπει σε πρακτικές που θεωρούνται ξεπερασμένες. Ποια όμως θα μπορούσε να είναι η εναλλακτική για τη διαχείριση των σκουπιδιών;

Στην Ελλάδα τα σκουπίδια θεωρούνται ανεπιθύμητα. Αντίθετα στη Σουηδία τα θεωρούν έναν εκμεταλλεύσιμο πόρο.  Αυτό πρακτικά σημαίνει πως οι Σουηδοί καίνε μεγάλο μέρος των μέρος των οικιακών απορριμάτων (μετά από διαλογή) και με αυτό τον τρόπο παρέχουν θέρμανση σε 810.000 νοικοκυριά και ρεύμα σε 250.000 σπίτια. Παράλληλα ο συνδυασμός ανακύκλωσης και καύσης σκουπιδιών έχει μειώσει τις εκπομπές βαρέων μετάλλων κατά 99% από το 1985 [2]. Επίσης επειδή τα σκουπίδια που παράγουν οι ίδιοι δεν επαρκούν για να τροφοδοτήσουν τις ανάγκες των εργοστασίων τους, εισάγουν σκουπίδια από χώρες όπως η Αγγλία, η Ιρλανδία και η Ιταλία. Κι επειδή στην ΕΕ ισχύει η αρχή “ο ρυπαίνων πληρώνει” η Σουηδία πληρώνεται για την διαχείριση των εισαγόμενων σκουπιδιών. Δηλαδή πληρώνονται για να παράγουν μέρος του ηλεκτρισμού και του θερμού νερού που χρησιμοποιούν! Βέβαια η καύση των σκουπιδιών δεν είναι η φιλικότερη προς το περιβάλλον λύση καθώς οδηγεί σε εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα αλλά είναι σίγουρα φιλικότερη από το λιγνίτη και το πετρέλαιο που καίμε εμείς αντίστοιχα για να παράγουμε ηλεκτρισμό και θέρμανση στα σπίτια.

Γιατί λοιπόν αντί να αντιμετωπίζουμε τα σκουπίδια διαρκώς ως πρόβλημα δεν τα προσεγγίζουμε σύμφωνα με το σουηδικό παράδειγμα; Γιατί δεν κοιτάμε να χτίσουμε στην Άρτα ένα εργοστάσιο ανάκτησης ενέργειας από σκουπίδια και να μας πληρώνουν για να καίμε τα σκουπίδια της υπόλοιπης Ελλάδας και της Ιταλίας;

Φαίνεται πως η δημοτική αρχή αδυνατεί να αντιληφθεί να αντιληφθεί τις ευκαιρίες που δημιουργούνται από την υπεύθυνη διαχείριση των απορριμάτων. Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου των τελευταίων δημοτικών εκλογών επιχειρηματολόγησα με άρθρο μου “Οι μικροοργανισμοί κάνουν τη δουλειά τους. Εμείς τι κάνουμε;” το οποίο δημοσιεύτηκε στην “ΗΧΩ της Άρτας” υπέρ της ενεργειακής εκμετάλλευσης του βιοαερίου που παράγεται στο ΧΥΤΑ Βλαχέρνας. Αυτή η πρόταση ουδέποτε μελετήθηκε από την παρούσα δημοτική αρχή ως προς το αν είναι οικονομικά βιώσιμη. Σήμερα προτιμούν τα λένε “ΟΧΙ” αντί να κοιτάζουν το πως να μετατρέψουν ένα πρόβλημα σε ευκαιρία.

Ας συγχαρούμε λοιπόν τον κ. Τσιρογιάννη για τα “ΟΧΙ”-πυροτεχνήματα που ρίχνει στον αέρα. Κάποιοι ψηφοφόροι τα εκτιμούν, θωπεύονται. Ας τον ενημερώσει πάντως κάποιος πως το μόνο που καταφέρνει πρακτικά είναι να λέει “ΝΑΙ” σε πρακτικές και αντιλήψεις που μας κρατούν δέσμιους στο παρελθόν.

Πηγές

[1] Directive 2008/98/EC of the European Parliament and of the Council of 19 November 2008 on waste and repealing certain Directives. [online] Available at: http://eur-lex.europa.eu/legal-content/EL/TXT/HTML/?uri=CELEX:32008L0098&from=EN [Τελευταία πρόσβαση 1/7/2016].

[2] sweden.se. (2013). The Swedish recycling revolution. [online] Available at: https://sweden.se/nature/the-swedish-recycling-revolution/ [Τελευταία πρόσβαση 1/7/2016].

Μετανάστες και αιμοδοσία

Η χώρα μας όντας στο σταυροδρόμι μεταξύ τριών ηπείρων ήταν ανέκαθεν χώρα υποδοχής μεταναστών. Τα τελευταία χρόνια μάλιστα το φαινόμενο αυτό έχει ενταθεί. Είναι η μετανάστευση καλή ή κακή; Δυστυχώς δε θα δώσουμε απάντηση σε αυτό το άρθρο γιατί δεν είναι αυτός ο σκοπός του. Θα την θεωρήσουμε ως ένα γεγονός ουδέτερο, σαν κάτι που απλά συμβαίνει. Αυτό θα είναι η αφετηρία για να εξετάσουμε τις πεποιθήσεις που μπορεί κουβαλούν οι μετανάστες ως προς την αιμοδοσία και πως αυτές επηρεάζουν τη συμπεριφορά τους προς αυτή. Στο επίκεντρο αυτού του άρθρου τίθενται οι αντιλήψεις των Αφρικανών μεταναστών στην Αυστραλία όπως αυτές παρουσιάστηκαν σε μια έρευνα [1].

Η Αυστραλία είναι μια χώρα της οποίας το 44% του πληθυσμού έχει τουλάχιστον ένα γονέα γεννημένο εκτός της χώρας. Επίσης η αφρικανική κοινότητα είναι μια από τις ταχύτερα αναπτυσσόμενες γεγονός που δημιουργεί ορισμένες περιπλοκές σε σχέση με τη διαχείριση των ανθρώπων που έχουν ανάγκη από μετάγγιση αίματος λόγω της ανομοιογένειας των αιμοδοτών. Η κατάσταση γίνεται πιο δύσκολη όταν πρόκειται για ασθενείς που προέρχονται από αφρικανικές ομάδες λόγω ορισμένων ιδιαιτεροτήτων που θα αναφέρω ακολούθως.

Οι Αφρικανοί μετανάστες έχουν αυξημένη συχνότητα σπάνιων ομάδων αίματος, γεγονός που δυσχεραίνει την εξεύρεσή του. Επίσης οι διατροφικές συνήθειες ορισμένων πληθυσμιακών ομάδων όπως των Σουδανών είναι τέτοιες που συχνά παρουσιάζουν έλλειψη ενός ενζύμου με συνέπεια να υποφέρουν από αιμολυτική αναιμία και κάποιοι εξ’ αυτών να χρειάζονται μετάγγιση αίματος. Τέτοιες ιδιαιτερότητες καθιστούν δύσκολη την εξεύρεση κατάλληλου αίματος για τους Αφρικανούς και υπαγορεύουν την ανάγκη στις υπηρεσίες αιμοδοσίας να εξασφαλίσουν τους κατάλληλους αιμοδότες για να καλύψουν τις ειδικές ανάγκες. Ωστόσο σύμφωνα με τη βιβλιογραφία υπάρχουν αρκετοί πολιτισμικοί φραγμοί που κρατούν τους Αφρικανούς εκτός αιμοδοσίας και αξίζει να αναφέρω κάποιους από αυτούς.

Μια αντίληψη που συναντάται συχνά είναι πως το αίμα καθορίζει τις οικογένειες. Ως εκ τούτου είναι κάτι πολύ προσωπικό που δεν δωρίζεται σε ξένους, άγνωστους. Συχνά επίσης καταγράφεται μια άρνηση που έχει ως βάση της θρησκευτικούς λόγους. Σημαντικό ρόλο παίζουν και οι προκαταλήψεις που υπάρχουν σε αφρικανικούς πληθυσμούς: υπάρχουν κάποιοι που πιστεύουν πως η αιμοδοσία τους εξαντλεί τα αποθέματα ζωής και κατά συνέπεια τους καθιστά πιο ευάλωτους σε επιθέσεις μαγισσών ή ανθρώπων που εξασκούν βουντου.

Παρόλα αυτά η έρευνα ανέδειξε και ορισμένους κοινωνικούς λόγους. Μερικοί μετανάστες που έδωσαν συνέντευξη ανέφεραν πως φοβούνται πως το αίμα τους θα αποκλειστεί λόγω φυλετικών διακρίσεων. Παράλληλα άλλοι ανέφεραν την πεποίθηση πως το αίμα τους δε θα είχε αξία λόγω του κοινωνικού αποκλεισμού που αισθάνονται οι ίδιοι. Τέλος η έλλειψη ενημέρωσης για τη διαδικασία της αιμοδοσίας στην Αυστραλία ωθεί κάποιους στο να ανασύρουν αρνητικές εμπειρίες που τυχόν είχαν στην Αφρική που λειτουργούν αποτρεπτικά ως προς την αιμοδοσία.

Η έρευνα αναδεικνύει την ανάγκη οι διοικούντες του αυστραλιανού συστήματος να κατανοήσουν τα κοινωνικοπολιτισμικά εμπόδια που αντιμετωπίζουν οι Αφρικανοί μετανάστες αν θέλουν να τους προσελκύσουν αποτελεσματικά στην αιμοδοσία.

Φαίνεται πάντως πως αν πραγματικά η μετάγγιση αίματος δημιουργεί δεσμούς συγγένειας σύμφωνα με τις αφρικανικές αντιλήψεις, τότε η αιμοδοσία θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως μοχλός για την κοινωνική ενσωμάτωσή τους στην Αυστραλία!

Σε κάθε περίπτωση είναι αμφίβολο αν τα ευρήματα της έρευνας που έγινε στην Αυστραλία είναι αναγώγιμα στην Ελλάδα. Είναι ωστόσο ενδιαφέρον να αναλογιστούμε πως τα αίτια που εμποδίζουν κάποιον από το να αιμοδοτήσει μπορεί να είναι πιο σύνθετα από το φόβο της βελόνας…

Πηγή

[1] Polonsky, M. J., Renzaho, A. M.N. and Brijnath, B. (2011), Barriers to blood donation in African communities in Australia: the role of home and host country culture and experience. Transfusion, 51: 1809–1819. doi: 10.1111/j.1537-2995.2010.03053.x

Νικόλας Σπανουδάκης

Facebook: @nik4span

"Πράσινα" κτίρια ή πράσσειν άλογα;

Η είδηση δημοσιεύτηκε τον περασμένο φλεβάρη στην ιστοσελίδα του δήμου Άρτας και μάλλον πέρασε απαρατήρητη από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης. Ο δήμος Άρτας αποτελεί πλέον μέλος του λεγόμενου «Συμφώνου των Δημάρχων», μιας συμφωνίας που εξελίσσεται «στο πλαίσιο της δέσμευσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2) κατά τουλάχιστον 20% έως το 2020». Μάλιστα στο πλαίσιο αυτής της πρωτοβουλίας ο δήμος θα έχει πρόσβαση σε χρηματοδοτικά εργαλεία που θα τον διευκολύνουν να υλοποιήσει τις δεσμεύσεις του για μείωση των εκπομπών  CO2.

Διαβάζοντας αυτή την είδηση για πρώτη φορά χάρηκα γιατί σκέφτηκα πως ο δήμος εισέρχεται σε μια λογική περιορισμού των εκπομπών του. Ωστόσο στη δεύτερη ανάγνωση που είχε κοπεί η χαρά γιατί θεώρησα την όποια μελλοντική προσπάθεια ανεδαφική και θα εξηγήσω πάραυτα γιατί. Γνωρίζει ο δήμαρχος κ. Τσιρογιάννης πόσους τόνους CO2 εκπέμπουν ετησίως οι δραστηριότητες του δήμου; Έχει μετρήσει κάποιος της εκπομπές και δεν το ξέρουμε; Πώς είναι δυνατόν να μειώσεις κατά τουλάχιστον 20% τις εκπομπές σου αν δεν ξέρεις το μέγεθός τους και ποιες είναι οι κύριες πηγές (π.χ φωτισμός, θέρμανση ή μεταφορές); Ο δήμος είναι σαν έναν άνθρωπο που μας υπόσχεται πως θα χάσει 20% του βάρους του αλλά δεν έχει ανέβει ποτέ στη ζωή του πάνω στη ζυγαριά. Δηλαδή πρέπει να χάσει 15, 20 ή 30 κιλά; Ας ρίξουμε όμως μια ματιά στο πως διαμορφώνονται ανά τομέα παγκοσμίως οι εκπομπές CO2.

Το διακυβερνητικό πάνελ του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (ΙPCC) διεξάγει σε τακτά χρονικά διαστήματα μελέτες που αφορούν τη μεταβολή του κλίματος. Σύμφωνα με μια έρευνα που έκανε το 2014 [1], το έτος 2010 ο κλάδος με τις μεγαλύτερες εκπομπές ήταν η παραγωγή ηλεκτρισμού και θερμότητας (25%) ενώ ακολουθούσαν ο αγροτικός (AFOLU, 24%) και η βιομηχανία (21%) (βλέπε Εικόνα 1).  

Εικόνα 1: Εμπομπές CO2 ανά οικονομικό κλάδο. [1]

 Στο παρόν άρθρο θα περιοριστώ στον κλάδο που έρχεται πρώτος στις εκπομπές CO2, αυτόν της παραγωγής θερμότητας και ενέργειας. Ωστόσο αντί να εστιάσω στο πως η παραγωγή ενέργειας επιβαρύνει το περιβάλλον, θα επικεντρώσω στα ωφέλη που έχει η εξοικονόμηση ενέργειας. Σύμφωνα με πρόσφατη δημοσίευση σε επιστημονικό περιοδικό [2], οι κάτοικοι σπιτιών που είναι ενεργειακά αναποτελεσματικά (έχουν κακή μόνωση ή μπόιλερ που είναι παλιό) είναι πιθανότερο να κρυολογήσουν ή να νοσήσουν από ασθένειες του αναπνευστικού συστήματος. Αυτή η ενεργειακή φτώχεια έχει αρνητική επίδραση και στην ψυχολογία των κατοίκων καθώς πολλά νοικοκυριά αδυνατούν να καλύψουν επαρκώς τις ανάγκες θέρμανσης. Αυτό σημαίνει πρόσθετη επιβάρυνση του συστήματος υγείας καθώς συχνές οι άνθρωποι αυτοί έχουν ανάγκη από περίθαλψη.   Από περιβαλλοντική άποψη, είναι προφανές ότι ενεργειακά αναποτελεσματικά νοικοκυριά σπαταλούν πόρους για πρόσθετη θέρμανση και παράγουν εκπομπές CO2 που θα μπορούσαν να έχουν αποφευχθεί. 

Τα προηγούμενα επιχειρήματα αποχτούν πρόσθετη σημασία όταν εξετάζουμε μεγαλύτερα συστήματα όπως σχολικές μονάδες και άλλα δημόσια κτήρια. Έχει σκεφτεί κάποιος πόσα χρήματα θα μπορούσαν να εξοικονομηθούν αν τα σχολεία μας είχαν διπλά τζάμια και θερμοστάτες που θα επέτρεπαν την κεντρική διαχείριση της θέρμανσης; Μήπως μόνο η εξοικονόμηση ενέργειας από δημοτικά κτίρια θα ήταν αρκετή για να περιορίσει ο δήμος τις εκπομπές του σε CO2 όπως προκύπτει από τις δεσμεύσεις του;

Το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Κλιματικής Αλλαγής (ΥΠΕΚΑ) έχει νομοθετήσει θεσμικό πλαίσιο σχετικά με την ενεργειακή απόδοση των κτιρίων και ανάλογα με την απόδοσή τους εκδίδεται το λεγόμενο πιστοποιητικό ενεργειακής απόδοσης (ΠΕΑ). Τα κτίρια κατατάσσονται σε ενεργειακές κατηγορίες με βάση το εξής κριτήριο: “Το πηλίκο της υπολογιζόμενης κατανάλωσης πρωτογενούς ενέργειας (kWh/m²) του εξεταζόμενου κτιρίου προς την υπολογιζόμενη κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας του κτιρίου αναφοράς (kWh/m²) αποτελεί το κριτήριο για την κατάταξη του κτιρίου στην αντίστοιχη κατηγορία ενεργειακής απόδοσης (Α+, Α, Β+, Β, Γ - Η)” [3] όπου Α+ είναι τα ενεργειακά αποδοτικότερα κτίρια και Η τα πιο ενεργοβόρα. Σύμφωνα λοιπόν με μελέτη του ΥΠΕΚΑ [3], επί δημόσιων κτιρίων για τα οποία εκδόθηκε ΠΕΑ το 2015,  52,33% είχε μέτρια απόδοση (κατηγορίες Γ-Δ), 33,53% κακή (κατηγορίες Ε-Η) ενώ μόλις το 14,14% καλή (κατηγορίες Α-Β). Η ίδια μελέτη κάνει ειδική μνεία για την ενεργειακή αναβάθμιση σχολικών και λοιπών δημοτικών κτιρίων που εντάχθηκαν στα σχετικά προγράμματα ΕΠΠΕΡΑΑ και επίσης επιβεβαιώνει πως “στα δημόσια κτίρια, το μεγαλύτερο ποσοστό ενέργειας καταναλώνεται για την κάλυψη αναγκών σε θέρμανση”.

Σύμφωνα με τα παραπάνω διαπιστώνουμε πως υπάρχει τεράστιο πεδίο για την ενεργειακή αναβάθμιση των δημοτικών κτηρίων και ταυτόχρονα υπάρχουν τα απαραίτητα προγράμματα για την υποστηρίξουν. Η εξοικονόμηση ενέργειας πρέπει να είναι μια συνειδητή επιλογή τόσο για εξοικονόμηση οικονομικών πόρων όσο και για την προστασία του περιβάλλοντος. Μένει πλέον να δούμε αν η δημοτική αρχή είναι πραγματικά δεσμευμένη προς αυτή την κατεύθυνση ή αν απλά εκδίδει δελτία τύπου για το θεαθήναι…

Πηγές

1.       Technical Summary. In: Climate Change 2014: Mitigation of Climate Change. Contribution of Working Group III to the Fifth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change

2.       R. Armstrong et al., The frontiers of energy, Nature Energy 1, Article number: 15020 (2016)

3.       Πιστοποιητικά ενεργειακής απόδοσης κτιρίων: Στατιστική ανάλυση για το έτος 2015 (Μάρτιος 2016)